Alimenty

Egzekucja alimentów w kilku pytaniach i odpowiedziach.

Pytanie 1

Co jest potrzebne do wszczęcia egzekucji alimentów ?

Odpowiedź:

Do wszczęcia egzekucji alimentów niezbędny jest tytuł wykonawczy i wniosek wierzyciela alimentacyjnego.

Pytanie 2

Co to jest tytuł wykonawczy:

Odpowiedź:

Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Pytanie 3

Co to jest tytuł egzekucyjny ?

Odpowiedź:

Tytułem egzekucyjnym jest dokument, w którym stwierdzono obowiązek alimentacyjny:

orzeczenie sądowe prawomocne
orzeczenie sądowe nieprawomocne, ale podlejące natychmiastowemu wykonaniu
ugoda zawarta przed sądem
akt notarialny, w którym stwierdzono obowiązek alimentacyjny, a dłużnik poddał się egzekucji.Orzeczeniem sądowym jest np. Wyrok, wyrok zaoczny, postanowienie.

Prawomocność orzeczenia stwierdza Sąd, gdy żadna ze stron nie skorzysta z środka odwoławczego w ustawowym terminie ( I instancja ) lub od orzeczenia nie przysługuje środek odwoławczy ( II Instancja ).

Rygor natychmiastowej wykonalności nadany przez Sąd nieprawomocnemu orzeczeniu stanowi podstawę do jego wykonania mimo, iż strony mogą się jeszcze od niego odwołać np. wnosząc apelację.

Zgodnie z art. 333 kpc:

” § 1. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli:
1) zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące;
2) zasądza roszczenie uznane przez pozwanego;
3) wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.

§ 2. …

§ 3. Sąd może również na wniosek nadać wyrokowi nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji rygor natychmiastowej wykonalności, gdyby opóźnienie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę. ”

Pytanie 4

Co to jest klauzula wykonalności ?

Odpowiedź:

Klauzula wykonalności jest to postanowienie, w którym Sąd stwierdza, że tytuł egzekucji nadaje się do wykonania w drodze egzekucji sądowej.

Klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu nadaje sąd pierwszej instancji, w którym toczyła lub toczy się sprawa. Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę wykonalności, dopóki akta sprawy znajdują się w tym sądzie.

Sąd nadaje klauzę wykonalności na wniosek wierzyciela.

Przykładowe brzmienie klauzula wykonalności:

” W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ….. 20….. r. Sąd ….. w ….. / Referendarz sądowy w Sądzie ….. w ….. stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości / w zakresie ….. oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.

Koszty postępowania klauzulowego należne wierzycielowi od dłużnika wynoszą …… ”

W treści klauzuli wykonalności wskazuje się numer PESEL lub NIP wierzyciela i dłużnika będących osobami fizycznymi, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania lub posiadają go, nie mając takiego obowiązku.

Pytanie 5

Jeśli już mam tytuł wykonawczy to co należy zawrzeć we wniosku o wszczęcie egzekucji ?

Odpowiedź:

Wniosek o wszczęcie egzekucji winien zawierać:

dane wierzyciela alimentacyjnego,
dane przedstawiciela ustawowego jeżeli wierzyciel jest niepełnoletni,
numer rachunku do przekazywania wyegzekwowanych środków
dane dłużnika ( imię, nazwisko, PESEL/ NIP, imiona rodziców, adres zamieszkania )
informacje o znanych składnikach majątku dłużnika
wskazanie wysokości należności skierowanej do egzekucji ( sumę zaległych alimentów jak ewentualne żądanie egzekucji należności przyszłych )

Przykładowy formularz wniosku o wszczęcie egzekucji znajdziesz w zakładce wnioski.

Pytanie 6

Czy wniosek o wszczęcie egzekucji alimentów wraz z tytułem wykonawczym można skierować do każdego komornika sądowego ?

Odpowiedź:

Wniosek o wszczęcie egzekucji alimentów można skierować do komornika właściwego ze względu na miejsce zamieszkanie dłużnika lub wierzyciela.

Wniosek o wszczęcie egzekucji alimentów można skierować do innego komornika w ramach apelacji, dla miejsca zamieszkania dłużnika jeżeli wybrany komornika posiada prawo
do przyjmowania spraw z wyboru wierzyciela.

Pytanie 7

Jakie czynności wykona komornik w celu wyegzekwowania alimentów.

Odpowiedź :

Komornik Sądowy jeśli we wniosku o wszczęcie egzekucji nie będzie informacji o składnikach majątku dłużnika, do których można skierować egzekucję podejmie działania w celu poszukiwania majątku dłużnika.

Organ egzekucyjny skieruje zapytanie:

do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, celem ustalenia danych płatnika składek dłużnika ( tj. pracodawcy, zleceniodawcy, świadczeniodawcy )
do systemu Ognivo, celem ustalenia w jakich bankach dłużnik posiada rachunki bankowe
do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, celem ustalenia czy dłużnik jest właścicielem pojazdów mechanicznych
do Centralnej Ewidencji Ksiąg Wieczystych, celem ustalenia czy dłużnik jest właścicielem nieruchomości
do Urzędu Skarbowego, celem ustalenia informacji o składanych zeznaniach podatkowych, informacji o miejscach prowadzenia działalności gospodarczej, informacji o czynnościach cywilnno-prawnych tj. sprzedaż nieruchomości, spadkobranie itp.

Ustaliwszy składniki majątku dłużnika organ egzekucyjny dokona ich zajęcia ( np. zajęcie wynagrodzenia, zajęcie wierzytelności, zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, zajęcia ruchomości ). Jednocześnie komornik zawiadomi dłużnika o wszczęciu postępowania egzekucyjnego i wezwie go do złożenia wykazu majątku.

Jeśli dłużnik nie złoży wykazu majątku, komornik może ukarać go grzywną, a na wniosek wierzyciela zwrócić się do Sądu o nakazanie przymusowego doprowadzenia dłużnika celem złożenia wykazu majątku.

Pytanie 8

Co jeśli dłużnik nie pracuje i nie posiada majątku ?

Odpowiedź:

Jeśli dłużnik nie pracuje i nie posiada majątku, a egzekucja będzie bezskuteczna – na wniosek wierzyciela komornik po upływie dwóch miesięcy od wszczęcia egzekucji wystawi zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji alimentów.

Zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji alimentów jest niezbędne do uzyskania w Ośrodku Pomocy Społecznej świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Komornik Sądowy w sprawach alimentacyjnych ma obowiązek cyklicznego ponawiania czynności poszukiwania składników majątku dłużnika, co oznacza, iż z urzędu kontroluje sytuację majątkową dłużnika. Zatem jeśli dłużnik np. podejmie zatrudnienie organ egzekucyjny się o tym dowie i dokona zajęcia wynagrodzenia za pracę.

Przykładowy formularz wniosku o wydanie zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji znajdziesz w zakładce wnioski.

Pytanie 9

Komu przysługuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego?

Odpowiedź:

Świadczenie z funduszu alimentacyjnego przyznawane jest osobie uprawnionej do alimentów, która ich nie otrzymuje z uwagi na bezskuteczność egzekucji, a której dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 900 zł miesięcznie.

Świadczenie przysługuje osobie uprawnionej do ukończenia 18 roku życia, albo gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia 25 roku życia.

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 zł.

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznawane są przez Ośrodki Pomocy Społecznej ( wójt, burmistrz, prezydent miasta ) urzędu gminy lub miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego na warunkach określonych w ustawie z dnia 7 września 2007 roku
o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Pytanie 10

Jaki wpływ na postępowanie egzekucyjne ma przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego ?

Odpowiedź:

Przyznanie świadczenie z funduszu alimentacyjnego powoduje, iż organ je przyznający tj. Ośrodki Pomocy Społecznej ( wójt, burmistrz, prezydent miasta ) przyłącza się do o toczącego się postępowania egzekucyjnego i korzysta z tych samych praw co wierzyciel uprawniony do alimentów.

W okresie, w którym osoba uprawniona do alimentów otrzymuje świadczenia z funduszu alimentacyjnego, z kwot uzyskanych w egzekucji od dłużnika zaspokaja się w pierwszej kolejności należności funduszu alimentacyjnego wypłacone osobie uprawnionej do ich całkowitego zaspokojenia, a dopiero następnie należności wierzyciela alimentacyjnego np. z tytułu za zaległych alimentów.

W okresie po zaprzestaniu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego, z kwot uzyskanych w egzekucji od dłużnika zaspokaja się w pierwszej kolejności należności wierzyciela alimentacyjnego w wysokości zasądzonych miesięcznie świadczeń, a dopiero następnie należności funduszu alimentacyjnego wypłacone osobie uprawnionej do ich całkowitego zaspokojenia.

Osoba otrzymująca świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie powinna przyjmować od dłużnika wpłat, a otrzymane wpłaty winna przekazywać do Komornika Sądowego, który rozdysponuje je zgodnie z w/w schematem pomiędzy strony postępowania.

Pobieranie należności alimentacyjnych od dłużnika z jednoczesnym pobieraniem świadczeń
z funduszu alimentacyjnego może skutkować wydaniem decyzji o uchyleniu lub zmianie decyzji uprawniającej do otrzymania świadczeń z funduszu alimentacyjnego i obwiązaniu zwrotu nienależnych świadczeń.

Pytanie 11

Jakie działania może podjąć OPS ?

Odpowiedź:

Ośrodek Pomocy Społecznej ( wójt, burmistrz, prezydent miasta ) podejmuje w stosunku do dłużnika działania określone w ustawie z dnia 7 września 2007 roku
o pomocy osobom uprawnionym do alimentów min. tj.

przeprowadza wywiad alimentacyjny, w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej,
odbiera od dłużnika oświadczenie majątkowe pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań
przekazuje do biura informacji gospodarczej informacji o zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy
zobowiązuje dłużnika alimentacyjnego do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny wraz ze wskazaniem nie dłuższego niż 30-dniowy terminu na wykonanie tego zobowiązania
informuje właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego
wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych
składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone art. 209 kk
kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.

Pytanie 12

Co można zrobić jeśli dłużnik wyzbył się swojego majątku?

Odpowiedź:

Jeśli dłużnik wyzbył się majątku przez co stał się niewypłacalny- to wierzyciel w drodze powództwa z art. 527 kc może żądać uznania czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną.

Czynność zawarta z osobą trzecią zostanie uznana za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela jeśli

osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia swojego wierzyciel poprzez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, darowanie, niszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążenie, albo uszkadzanie składników swojego majątku w razie grożącej niewypłacalności lub upadłości, albo w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego stanowi przestępstwo z art. 300 kk.

Dłużnik, który udaremnia lub ogranicza zaspokojenie należności wierzycieli przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa tworzy nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składnik swojego majątku również popełnia przestępstwo z art. 301 kk.

O możliwości popełnienia przestępstwa należy informować prokuraturę.

Pytanie 13

Co jeśli dłużnik nigdy nie posiadał majątku ?

Odpowiedź:

Dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do regulowania alimentów niezależnie od tego czy posiada jakieś składniki majątku czy nie.

Nie-alimentacja stanowi przestępstwo określone w art. 209 kk

Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Jeżeli sprawca czynu naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Nie podlega karze sprawca przestępstwa, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiścił w całości zaległe alimenty.

O możliwości popełnienia przestępstwa należy informować prokuraturę.

Pytanie 14

Co jeśli nie jest możliwe uzyskanie alimentów od dłużnika ?

Odpowiedź:

Obowiązek alimentacyjny zgodnie z art. 128 krio obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Co oznacza, że świadczenia alimentacyjnego uprawniony można domagać się również od swoich dzieci, rodziców, dziadków, pradziadków, a także rodzeństwa.

Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych ( np. dzieci, wnuczki ) przed wstępnymi ( np. rodzicami, dziadkami ), a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi ( np. dzieci przed wnuczkami, rodziców przed dziadkami ).

Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Jeśli więc dłużnik nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niego na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami można wnioskować do Sądu o przyznanie świadczenia alimentacyjnego od innych zobowiązanych np. rodziców dłużnika.

W przypadku innych pytań zachęcam do kontaktu.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Mińsku Mazowieckim

Sebastian Tymiński